Schengen en niet-Schengen op Europese vliegvelden
Schengen en niet-Schengen op Europese vliegvelden
Wellicht bent u op een Europees vliegveld wel eens de borden Schengen en non-Schengen tegengekomen en vraagt u zich af waarom dit onderscheid wordt gemaakt en welke landen tot de Schengenzone behoren.
Wat is Schengen?
Schengen is een verdrag tussen verschillende Europese landen waarin afspraken zijn gemaakt over het opheffen van de grenzen tussen de deelnemende landen. De naam Schengen komt van het plaatsje Schengen in Luxemburg waar het verdrag in 1985 werd ondertekend. De landen hebben in het verdrag afgesproken dat zij alleen nog maar de buitengrenzen van het Schengengebied controleren en niet meer de personen of goederen die zich verplaatsen over de tussenliggende grenzen. Dit maakt het mogelijk om vanuit Estland naar Portugal te reizen zonder dat u wordt gecontroleerd bij de grens. Het voordeel van Schengen is dat het reizigers veel tijd bespaart doordat er geen identiteitscontroles plaatsvinden.
Hoeveel en welke landen nemen deel aan het Verdrag van Schengen?
Het Schengengebied bestaat momenteel uit 27 verschillende landen, hieronder vallen lidstaten van de Europese Economische Ruimte EER (31 lidstaten: Europese Unie EU, Europese Vrijhandelsassociatie EVA, Verenigd Koninkrijk). Niet alle EU-landen zijn ook lid van het verdrag van Schengen. Van de 27 landen in de Europese Unie zijn de volgende 23 Schengenlanden: België, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië en Zweden. Daarnaast zijn er nog 4 niet EU-landen lid van het Verdrag van Schengen. Deze landen vormen samen de Europese Vrijhandelsassociatie, dit zijn IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland. Zwitserland is het enige land dat niet lid is van de EER, maar wel van Schengen. Monaco, San Marino en Vaticaanstad maken geen deel uit van de Schengen, maar hebben wel open grenzen met de overige Schengenlanden. In alle landen van de Schengen wonen samen ongeveer 450 miljoen mensen.
| Schengenlanden (27) | Lid Europese Unie |
| België | Ja |
| Denemarken | Ja |
| Duitsland | Ja |
| Estland | Ja |
| Finland | Ja |
| Frankrijk | Ja |
| Griekenland | Ja |
| Hongarije | Ja |
| IJsland | Nee, geen EU-lid |
| Italië | Ja |
| Kroatië | Ja |
| Letland | Ja |
| Liechtenstein | Nee, geen EU-lid |
| Litouwen | Ja |
| Luxemburg | Ja |
| Malta | Ja |
| Nederland | Ja |
| Noorwegen | Nee, geen EU-lid |
| Oostenrijk | Ja |
| Polen | Ja |
| Portugal | Ja |
| Slovenië | Ja |
| Slowakije | Ja |
| Spanje | Ja |
| Tsjechië | Ja |
| Zweden | Ja |
| Zwitserland | Nee, geen EU-lid |
* Vier landen (Bulgarije, Cyprus, Ierland en Roemenië) zijn lid van de Europese Unie, maar maken geen deel uit van de Schengenzone.
Hoe werkt Schengen op vliegvelden?
Net als bij het reizen per auto tussen Schengenlanden, wordt ook bij het reizen per vliegtuig tussen Schengenlanden uw identiteit niet gecontroleerd. Alle passagiers moeten wel door een veiligheidscontrole (security check), dit is de plek waar personen en bagage worden gescand. Om ervoor te zorgen dat de reizigers die reizen naar een bestemming buiten het Schengengebied wel worden gecontroleerd en reizigers die binnen het Schengengebied blijven niet worden gecontroleerd, wordt er op veel Europese vliegvelden al bij de aankomst op de luchthaven onderscheid gemaakt tussen Schengen en niet-Schengen passagiers. Op sommige vliegvelden ziet u bij vertrek borden met Schengen en niet-Schengen, terwijl op andere vliegvelden de vluchten naar niet-Schengen bestemmingen vertrekken vanuit een afgesloten deel van de terminal.
“In Europe customs deals with goods and immigration deals with people. United States’ borders are protected by U.S. Immigration and Customs Enforcement (ICE).”
Hoe werkt het overstappen in een Schengenland?
Schengen naar Schengen
Als u de gehele reis binnen de Schengenzone blijft zult u bij het overstappen op een andere luchthaven niet worden gecontroleerd op uw identiteit, niet bij vertrek, de overstap en bij aankomst. In de meeste gevallen hoeft u op de luchthaven ook niet opnieuw door de veiligheidscontrole, waardoor u zonder problemen van de ene gate naar de andere gate kunt lopen.
Niet-Schengen naar Schengen
Als u aankomt vanuit een niet-Schengenland en u stapt over op een vlucht naar een Schengenland dan kunt u op de overstap luchthaven een identiteitscontrole verwachten. In veel gevallen zult u zelfs ook nog opnieuw de veiligheidscontrole moeten doorlopen. Dit betekent dat u in dit geval iets meer tijd kwijt bent.
Schengen naar niet-Schengen
Als u aankomt uit een Schengenland en reist naar een bestemming in een niet-Schengenland kunt u op de overstap luchthaven een identiteitscontrole verwachten. In de meeste gevallen zult u niet opnieuw een veiligheidscontrole hoeven te doorlopen.
Veelgestelde vragen Schengen en niet-Schengen op Europese vliegvelden
Controleert de douane mijn paspoort of ID-kaart?
Nee, de personencontrole ofwel paspoortcontrole wordt doorgaans uitgevoerd door de immigratiedienst van het land, in Nederland is dit de Koninklijke Marechaussee. Deze dienst controleert bij vertrek naar een niet-Schengen land of u vrij bent om het land te verlaten en bij aankomst uit een niet-Schengenland of u vrij bent het land te betreden. De douane heeft een andere taak, namelijk het controleren van goederen. Wanneer u arriveert uit een niet-Schengenland zal de douane mogelijk uw bagage controleren en hierbij kijken of u items bij u draagt die niet zijn toegestaan in het Schengengebied of dat u items bij u heeft waarover invoerkosten moeten worden betaald.
Waarom word ik soms toch gevraagd om mijn paspoort of ID-kaart te laten zien als ik reis naar een bestemming in het Schengengebied?
Hoewel u in principe voor een vlucht naar een ander Schengenland niet uw identiteitsbewijs hoeft te laten zien wordt dit soms toch gevraagd. Het gaat hier dan meestal om een controle van het ticket, of deze overeenkomt met de naam op het identificatiebewijs. Deze controle wordt meestal gedaan door een medewerker van het vliegveld en niet door een overheidsbeambte. U dient dus altijd een paspoort of ID-kaart bij u te dragen als u reist met het vliegtuig.
Naar welke landen mag ik reizen met een ID-kaart?
U kunt naar alle landen binnen het Schengengebied reizen met alleen een ID-kaart. Daarnaast kunt u met uw ID-kaart reizen naar EU-landen die geen lid zijn van het Verdrag van Schengen: Bulgarije, Cyprus, Ierland en Roemenië. Sommige niet EU-landen / niet-Schengen landen accepteren het reizen met een Europese ID-kaart, zoals Monaco, San Marino, Vaticaanstad, Andorra, Bosnië en Herzegovina, Georgië, Noord-Macedonië, Servië en Turkije. De complete lijst met de 41 Europese landen kunt u hier bekijken.
Voor de volgende Europese landen is alleen een ID-kaart niet voldoende om het land te mogen betreden:
- Albanië, soms wordt alleen een ID-kaart wel geaccepteerd
- Armenië
- Azerbeidzjan
- Kazachstan
- Kosovo, soms wordt alleen een ID-kaart wel geaccepteerd
- Moldavië
- Montenegro, soms wordt alleen een ID-kaart wel geaccepteerd
- Oekraïne
- Rusland
- Wit-Rusland