Consolidatieslag in Europese luchtvaartsector maakt de sterkste nog sterker
Er bestaat geen middenweg meer in de Europese luchtvaart, op lijnvluchten moeten reizigers tegenwoordig kiezen tussen service en prijs. Voor vakantievliegers en regionale luchtvaartmaatschappijen is geen plaats meer gezien de ongekende consolidatieslag die de laatste twee jaar heeft plaatsgevonden. Bekende vakantievliegers als Air Berlin, Monarch Airlines, Primera Air en Germania hielden op te bestaan. Daarnaast gingen meerdere regionale luchtvaartmaatschappijen failliet en werd Flybe, de grootste regionale vervoerder in Europa, noodgedwongen verkocht aan een consortium van airlines onder leiding van Virgin Atlantic.
In de Europese luchtvaart is geen ruimte meer voor kleintjes. Afgelopen jaar steeg het marktaandeel van de grote vijf (Lufthansa Group, Ryanair, IAG, Air France-KLM, easyJet) tot 50,6%, volgens onderzoek van Scope Ratings. Ryanair is de grootste in Europa met 139,1 miljoen passagiers in 2018 en een marktaandeel van 12%! Ruim 40% van de vluchten binnen Europa wordt uitgevoerd door prijsvechters. De grootste low cost carriers in Europa zijn Ryanair, easyJet, Norwegian, Wizz Air, Vueling, Eurowings en Pegasus Airlines. De grootste full service carriers in Europa zijn de nationale luchtvaartmaatschappijen Lufthansa, Air France, KLM, British Airways, Turkish Airlines, Aeroflot en Scandinavian Airlines
Het is de verwachting dat de komende jaren nog meer vliegtuigmaatschappijen omvallen of worden overgenomen. De definitieve overnames van Alitalia en Flybe bijvoorbeeld zullen niet lang meer op zich laten wachten. Ondertussen kunnen de full service carriers verloren marktaandeel terugwinnen op verre routes, nu de golfcarriers het moeilijk hebben en het long-haul low-cost experiment is mislukt. Voor de low cost carriers ligt de Europese vakantiemarkt voor het grijpen na het wegvallen van enkele grote vakantievliegers. Daarnaast valt van de regionale concurrentie weinig meer te duchten.
Full service carriers komen sterker uit de strijd
Jarenlang konden de grote Europese luchtvaartmaatschappijen groeien doordat er geen serieuze concurrentie bestond. Dat veranderde echter door de opkomst van budget vliegmaatschappijen (binnen Europa), golfcarriers (Europa – Azië) en long-haul low-cost aanbieders (Europa – Noord-Amerika). Plotseling moesten de bekende namen als Air France, KLM, Lufthansa, British Airways en Iberia snijden in de kosten om mee te kunnen met de lagere prijzen van de nieuwe uitdagers die in korte tijd veel marktaandeel konden pakken. Nu jaren later lijken zij daarin voor een groot deel geslaagd en zijn de vliegticket prijzen veel concurrerender. De verschillen zijn kleiner geworden, waardoor de low cost airlines en golfcarriers niet meer automatisch een veel aantrekkelijker product bieden. De Europese prijsvechters lijken zich daarvan bewust en proberen klantgerichter te werk te gaan. Binnen Europa moeten full service carriers rekening houden met een groeiend marktaandeel van low cost carriers. Buiten Europa liggen er echter weer veel kansen.
Bron: website Lufthansa Group
Golfcarriers hebben het moeilijk
In het Midden-Oosten zit Etihad Airways in financieel zwaar weer na mislukte investeringen in Air Berlin, Alitalia en Jet Airways. Waar het jarenlang veel geld investeerde in noodlijdende luchtvaartmaatschappijen moet het nu zelf misschien wel op zoek naar een betrouwbare partner. Dubai International Airport, de thuisbasis van Emirates en flydubai, groeide afgelopen jaar met slechts 1%. Een fikse tegenvaller na jaren van ongekende groei. Er wordt nu zelfs getwijfeld over het nut van het “grootste vliegveld in de wereld” Al Maktoum International Airport. Een toekomstige fusie tussen Emirates en Etihad Airways zal voor velen niet als een verrassing komen. De problemen die de airlines in de Verenigde Arabische Emiraten ondervinden lijken voorbij te gaan aan Qatar. De nationale luchtvaartmaatschappij van het land, Qatar Airways, blijft groeien en nieuwe routes openen. De toekomst voor Qatar Airways ziet er goed uit, zeker met het wereldkampioenschap voetbal 2022 nog in het verschiet.
Long-haul low-cost mislukt
Enkele jaren geleden was er plotseling veel aandacht voor een nieuwe markt, long-haul low-cost zou grote veranderingen gaan brengen op met name de intercontinentale markt Europa – Noord-Amerika. Norwegian nam het voortouw gevolgd door het IJslandse WOW air, Primera Air, Joon (Air France-KLM) en LEVEL (IAG Group). De full service carriers konden hun borst wel natmaken. Nu, begin 2019, lijkt het experiment (wederom) te zijn mislukt. Norwegian moest noodgedwongen routes beëindigen, WOW air ging net niet kopje onder door een geldinjectie van Indigo Partners die daarvoor een belang van 49% in het bedrijf verkreeg. Primera Air ging wel failliet. Het merk Joon houdt binnenkort op te bestaan, terwijl kenners zich ook afvragen hoelang LEVEL het nog zal volhouden.
Vakantie potentieel
De zakelijke markt is de laatste jaren zeer in trek bij low cost airlines. Ryanair bijvoorbeeld verhuisde veel vluchten van secundaire luchthavens naar primaire luchthavens. De vraag is waar de komende jaren de focus komt te liggen nu ook de vakantiemarkt zo veel kansen biedt na het wegvallen van bekende namen als Air Berlin, Monarch Airlines, Small Planet Airlines, Primera Air en Germania. Ryanair heeft al interesse getoond in Germania en de luchtvaartdivisie van Thomas Cook die onlangs in de etalage werd gezet. Bovendien is TUI nog steeds voornemens om de Franse luchtvaartmaatschappij Corsair International van de hand te doen. Momenteel wordt 40% van het totaal aantal vluchten binnen Europa uitgevoerd door low cost airlines. Dit aandeel zal volgens de deskundigen alleen maar blijven groeien, de “overname” van de vakantiemarkt kan zorgen voor een nog grotere groei.
Lijst van failliet verklaarde / gestopte airlines 2017 – 2019
2017
Alitalia, Italië – Bankroet in mei 2017. Een krediet van de Italiaanse overheid houdt de nationale luchtvaartmaatschappij voorlopig in de lucht. Op dit moment praten Delta Air Lines, easyJet en de Italiaanse Spoorwegen (Ferrovie dello Stato) over de oprichting van een consortium die Alitalia van de ondergang moet redden.
Monarch Airlines, Verenigd Koninkrijk – failliet verklaard in oktober 2017
Air Berlin, Duitsland – failliet verklaard in oktober 2017
Darwin Airline, Zwitserland – failliet verklaard in december 2017
2018
Nextjet, Zweden – failliet verklaard in mei 2018
VLM Airlines, België – failliet verklaard in augustus 2018
SkyWork Airlines, Zwitserland – failliet verklaard in augustus 2018
CityJet, Verenigd Koninkrijk – gestopt met lijnvluchten in augustus 2018, nog wel actief als wet lease specialist
Azur Air Germany, Duitsland – failliet verklaard in september 2018
Primera Air, Denemarken en Primera Air Nordic, Letland – failliet verklaard in oktober 2018
Cobalt Air, Cyprus – failliet verklaard in oktober 2018
Small Planet Airlines, Litouwen – failliet verklaard in november 2018
2019
Germania, Duitsland – failliet verklaard in februari 2019
flybmi, Verenigd Koninkrijk – failliet verklaard in februari 2019
Joon, Frankrijk – zal stoppen in juni 2019
Naamswijzigingen:
Niki – Laudamotion
Meridiana – Air Italy
